Suplementacja

SEMAX

Semax to syntetyczny peptyd będący analogiem hormonu ACTH. Wprawdzie jest on jedynie fragmentem ACTH nie przejawiającym aktywności hormonalnej, jednak ACTH i jego analogi wykazują również działanie niehormonalne – między innymi zwiększają zdolność do uczenia się i zapamiętywania oraz odpowiadają za utrzymanie napięcia mięśniowego. Mechanizm działania tego związku nie jest całkowicie znany, prawdopodobnie wynika z oddziaływania na receptory melanokortyny znajdujące się w układzie nerwowym. Najważniejszą funkcją semaksu jest stymulacja syntezy neurotroficznego czynnika pochodzenia mózgowego (BNDF). jest to peptyd wydzielany przez neurony, niezbędny do funkcjonowania siatkówki (stąd efekt większego kontrastu i bardziej ostrego widzenia po substancjach nootropowych), neuronów cholinergicznych i dopaminergicznych. Obecność tego czynnika stymuluje rozwój nowych połączeń nerwowych oraz wydłuża żywotność już istniejących komórek. Odgrywa ważną rolę w tworzeniu się pamięci długotrwałej oraz we wszystkich aktywności mózgu związanych z tworzeniem się nowych neuronów – również przy uczeniu się nowych ruchów czy doskonaleniu siły.  

Co więcej, BNDF zapobiega obumieraniu już istniejących neuronów. Wykazano to w doświadczeniu, w którym komórki układu nerwowego szczurów poddano inkubacji w roztworze zawierającym semax. Próbki zostały poddane działaniu monotlenku węgla, w celu sprawdzenia odporności komórek  na stres oksydacyjny. W tkankach inkubowanych w semaksie stwierdzono znacznie mniej martwych komórek niż w próbach kontrolnych. Oznacza to, że ten środek może przeciwdziałać negatywnym skutkom stresu oraz nadmiernego przeciążenia organizmu. Badania na zwierzętach wskazują na znacznie lepsze wyniki w testach przeprowadzanych pod wpływem czynników stresujących u zwierząt którym podawano Semax. Działanie antyoksydacyjne zauważono również wśród zwierząt, którym podawano roztwory metalów ciężkich. Szczury, którym wraz z metalami ciężkimi podawano Semax w znacznie mniejszym stopniu traciły pamięć i zdolność uczenia się.  

  W przypadku zastosowań wtórnych (doping, rekreacja) trudno doszukać się użytecznych danych w publikacjach, dlatego  największym na świecie badaniem klinicznym nowych, eksperymentalnych substancji stały się internetowe fora zrzeszające entuzjastów substancji nootropowych. W podobny sposób zdobywano wiedzę na temat klasycznego dopingu, badania przyszły znacznie później. W przypadku doniesień o charakterze broscience nie ma mowy o standaryzacji dlatego klasyczna nauka zupełnie je ignoruje, jednak ich mnogość sprawia że trudno przejść obok nich obojętnie. Wprawdzie większość testerów to osoby zainteresowane mechanizmem działania testowanych substancji, jednak głównym celem tych testów jest sprawdzenie jej efektywności w codziennych zadaniach wymagających wysiłku intelektualnego. Co sprawia, że sportowcy i entuzjaści środków nootropowych sięgają po semax? Środek ten wywiera zbawienny wpływ na odporność psychiczną zawodnika. Łagodzi ból, tłumi lęki a jednocześnie daje ogromną pewność siebie i poczucie kontroli nad swoim ciałem i jego ruchami. Rownie często testerzy donoszą o niespotykanej dotąd lekkości myślenia, poprawie pamięci (głównie krótkotrwałej) oraz brak natłoku myśli.  W badaniach przeprowadzonych na zwierzętach nie stwierdzono jednoznacznie działania anksjolitycznego, jednak liczne doniesienia użytkowników sugerują, iż ten stan może wynikać pośrednio z działania neuroprotekcyjnego. Równie często stwierdzanym efektem jest poprawa nastroju, co wraz ze wzrostem samooceny sugeruje oddziaływanie na układ dopaminergiczny. Badania na zwierzętach wprawdzie nie potwierdzają bezpośredniego wpływu semaksu na stężenie dopaminy w tkankach i komórkach organizmu, jednak po podaniu d-amfetaminy zaobserwowano 30% wzrost wydzielania tego neuroprzekaźnika w stosunku do grupy kontrolnej. Być może ten sam mechanizm jest przyczyną poprawy samopoczucia u osób testujących na sobie tą substancję.

Semax jest związkiem pozbawionym właściwości hormonalnych i nie znajduje się na liście substancji zabronionych przez WADA

Wprawdzie semax jest lekiem zarejestrowanym i przebadanym klinicznie w federacji rosyjskiej a badania dotyczące jego skuteczności obejmują zarówno zdrowych ochotników,jak i pacjentów, jednak mimo to nadal jest wykorzystywany w terapii jedynie przez Rosjan. Pomimo 15 lat od wejścia preparatu na rynek, nadal głownie rosyjscy naukowcy piszą publikacje na jego temat. Wprawdzie opublikowane badania spełniają wymogi prac naukowych, jednak zastanawiający jest fakt, iż nikt inny nie jest zainteresowany substancją o tak niezwykłych właściwościach. Brak jednoznacznych informacji czym to jest spowodowane. Być może o wynika z nieufności względem jakości rosyjskich badań klinicznych, może to być brak porozumienia z producentem leku, chociaż najbardziej prawdopodobne wydaje się być obawa przed wdrożeniem tak nowatorskiej terapii leczenia śmiertelnych schorzeń. Fakt, iż do dzisiaj nie jest znany mechanizm działania również nie jest tu bez znaczenia.     Źródła:  

  1. A.Y.A. Kaplan A.G. Kochetova V.N. Nezavibathko T.V. Rjasina I.P. Ashmarin – Synthetic acth analogue semax displays nootropic‐like activity in humans, Neuroscience Research Communications, Volume19, Issue2, September/October 1996
  2. Devin Binder, Hellen Scharfman – Brain-derived Neurotrophic Factor, Growth Factors. 2004 Sep; 22(3): 123–131.
  3. N. Yu. GlazovaE. A. SebentsovaD. M. ManchenkoL. A. AndreevaN. F. Myasoedov – The Protective Effect of Semax in a Model of Stress-Induced Impairment of Memory and Behavior in White Rats
  4. A. N. Inozemtsev S. B. BokievaO. V. KarpukhinaK. Z. Gumargalieva A. A. KamenskyN. F. Myasoedov – Semax prevents learning and memory inhibition by heavy metals,  Doklady Biological Sciences, May 2016, Volume 468, Issue 1, pp 112–114
  5. Eremin et al. – Semax, An ACTH(4-10) Analogue with Nootropic Properties, Activates Dopaminergic and Serotoninergic Brain Systems in Rodents,  Neurochemical Research, December 2005, Volume 30, Issue 12, pp 1493–1500